Drie hardstenen bijlen, doorboord door een stok met een touw heen en weer te bewegen en zand te laten schuren… Daar moeten we het mee doen voor de periode 4900 tot circa 4300 voor onze tijdrekening. Andere vondsten uit deze tijd kennen we niet in de ruime regio rond Tongeren: geen werktuigen, geen sporen van boerderijen ook. Besluit: in die eeuwen leven hier zeker geen landbouwers. Waarschijnlijk wel nog rondtrekkende jagers-verzamelaars. Bijlen als deze zijn typisch voor boerengemeenschappen die ten oosten van het huidige Limburg leven, in wat nu Nederlands-Limburg en het Rijnland is. Hebben de jagers-verzamelaars uit onze regio contact met hen? Krijgen ze de bijlen cadeau? Doen ze misschien aan ruilhandel? En wat zijn de bijlen eigenlijk: werktuigen? Wapens? De drie in de vitrine hier lijken ongebruikt. Zijn het misschien statussymbolen? Zoals je merkt: er zijn heel veel vragen. Daar moeten je als archeoloog mee leren leven. Dé grote vraag voor deze periode is: hoe komt het dat de landbouwers die rond 4900 voor onze tijdrekening in deze streek leven, plotseling lijken te verdwijnen. Door een ziekte? Uitgeputte landbouwgrond? Te weinig hout, door ontbossing? Klimaatverandering? Of zijn er misschien interne conflicten, aanvallen van buitenaf? Is het een combinatie van factoren? Opnieuw: vragen vragen vragen. Maar zeker is: rond 4300 voor Christus vestigen zich hier nieuwe groepen landbouwers.